Bloed testen
Als triatleet train je vaak meer dan je gemiddelde sportieve college. Wil je triatlon op een recreatief
niveau beoefenen heb je al gauw vier tot zes uur nodig om een kwart triatlon te kunnen volbrengen.
Naast het trainen zijn er vaak andere dingen in je leven die ook aandacht vragen. Door de grote belasting en
gedrevenheid die triatleten hebben schiet verzorging en rust er vaak bij in. Doordat je als triatleet graag je
doel haalt ga je door. Meestal gaat dit goed, maar niet in alle gevallen. Om een eerste indicatie te krijgen
over je fysieke gezondheid is het verstandig om je bloed met regelmaat te laten testen.
Je bloed laten testen op verschillende waarden zou een onderdeel van het trainingsplan moeten zijn. Zeker
wanneer je van plan bent om een grote lange wedstrijd te doen is dit een manier om jezelf onder controle te
houden. Het geeft een goed beeld van je gezondheid op dit moment en het geeft een goed beeld van fysiologische
aanpassingen die zijn gedaan door je trainingsperiode heen. De waarde van de testen kan je zien wanneer je met
regelmaat door de jaren heen, informatie over je eigen lichaam hebt verzameld. Zo kan je zien welke waarden
bij jou horen maar ook welke waarden een signaal zijn van oppassen geblazen. Niet elke waarde die buiten het
normaal bereik van bloedwaarden valt is perse een slechte reactie. Hier kom je achter door de waarden te
vergelijken met je vorige resultaten.
Hoe?
Bloed testen kan je normaal bij de huisarts aanvragen. Echter deze zal dit alleen doen wanneer er echt een
reden voor is. Verstandig is wanneer je het via de huisarts doet om hem duidelijk te maken dat dit is in het
kader van preventieve (sport)geneeskunde. De meeste huisartsen zijn daar gevoelig voor. Andere mogelijkheid is
om een sportarts te bezoeken. Deze kent alle belangen en weet precies waarop het bloed gecontroleerd dient te
worden.
Bloed testen kunnen sterk variëren wanneer je geen vast protocol aanhoudt.
Het volgende protocol levert de meest betrouwbare resultaten op.
- Bloed testen laat je bij voorkeur in de ochtend afnemen
- Doe geen inspanningen voor de bloed afname
- Doe geen zware trainingen de dag voor de bloed afname
- Zorg ervoor dat je voldoende gedronken hebt
- Het lichaam dient in rust te zijn voor 15 minuten.
Interpretatie
De resultaten van de bloed afname krijg je via je arts toegestuurd. Op het papier staan jouw resultaten met
erachter de normaal waarden. Met normaal waarden wordt bedoeld dat dit de meest gevonden waarden zijn bij
grote groepen mensen en de waarden waarvan onderzoeken aangeven dat ze de juiste zijn om in een gezond lichaam
te hebben. Niet alle waarden zijn interessant voor triatleten.
Hieronder heb ik twee categorieën weergeven welke interessant zijn voor triatleten.
- Waarden welke het ijzer metabolisme in het lichaam weergeven. Deze hebben effect op het zuurstof transporterend systeem
- Waarden welke direct en indirect ons immuunsysteem beïnvloeden. Waarden welke het ijzer metabolisme in het lichaam weergeven
Ferritine:
Ferritine is een eiwit welke gebruikt wordt om ijzer op te slaan. De waarden geeft een goede indicatie over de
ijzer voorraad in het lichaam. Een waarde die lager is dan de normaal waarde geeft een indicatie voor een te
kleine ijzervoorraad, dit kan bij te lang bestaan overgaan in bloedarmoede. Dit geeft aan dat het zuurstof
transport systeem verzwakt is. Suppletie van ijzer is aan te raden.
Rode Bloed Cellen (RBC):
Ook wel erythrocyten genoemd zijn zeer belangrijk in het transport van zuurstof vanuit de longen naar de
spieren en andere weefsels. Wanneer de RBC laag is kan dit een aantal redenen hebben. Zoals een laag ijzer
gehalte waardoor er te weinig rode bloed cellen aangemaakt worden, maar ook een tekort aan vitamine B12 en
foliumzuur kan een reden zijn voor een te lage RBC waarden in het bloed.
Hemoglobine (Hb):
Dit is het bestanddeel van het bloed om zuurstof te transporteren. Het is belangrijk voor algemene gezondheid
en uithoudingsvermogen. Wanneer deze waarde laag is zal je een verminderd zuurstof transport hebben en beperkt
worden in je duurvermogen. Wanneer je een hoog hemoglobine gehalte hebt is dit gunstig voor je duurvermogen.
Meer zuurstof vervoeren naar de spiercel betekent meer vermogen om energie vrij te maken.
Hematocriet (Ht):
het gaat om het aantal bloedcellen bij een bloedvolume, oftewel het gaat om de concentratie bloedcellen en de
grote ervan. De waarden van het hematocriet is sterk afhankelijk van de vochtbalans, geslacht, grote van het
lichaam en de vorm van getraindheid. Een normale hematocriet waarde voor mannen ligt tussen de 0,43-0,47. Bij
triatleten wordt er vaak een lagere waarde gevonden. Dit komt door een toename aan bloedplasma. Dat wil
overigens niet direct zeggen dat het slecht is.
Gemiddelde Cel Volume (MCV):
Hier gaat het om een meting van het volume van de rode bloedcellen. Het kan handig zijn wanneer een atleet een
tekort (anemie) heeft om te achterhalen of de oorzaak ligt in het versneld afbreken van rode bloedcellen of
een deficiëntie in het beenmerg. Bij een te hoge MVC waarde is het mogelijk dat het dieet van de triatleet te
weinig vitamine B12 bevat of dat als gevolg van medicijn gebruik.
Gemiddelde concentratie hemoglobine (MCH) en gemiddelde concentratie hemoglobine per cel (MCHC): het MCH geeft
de hoeveelheid hemoglobine aan in de rode bloedcellen. Het MCHC geeft de gemiddelde concentratie hemoglobine
in een rode bloedcel. Een te laag MCH kan het gevolg zijn van slecht voedsel of een slechte kwaliteit van
hemoglobine. Bij een lage MCHC waarde kan het gaan om een tekort aan ijzer, bloedverlies, zwangerschap of een
chronische ziekte.
Reticulocyten:
Dit zijn de nog niet volgroeide rode bloedcellen welke in totaal ongeveer een procent van het totale rode
bloedcellenspectrum uitmaken. De waarden kunnen hoger zijn na een hoogtestage, maar dit is niet bij iedereen
het geval.
Immuun systeem
Een aantal waarde uit de bloed test geven ons informatie over het immuunsysteem. Dit is het systeem wat ervoor
zorgt dat we voldoende afweer hebben tegen allerlei virussen, bacteriën, etc.
Witte Bloed Cellen (WBC):
Witte bloedcellen of ook wel leukocyten genoemd zorgen ervoor dat alle micro organismes welke ziekte kunnen
veroorzaken worden gevonden, gevangen, geneutraliseerd en vermoord. Er zijn velen verschillende witte
bloedcellen. Een vermindering van WBC treed vaak op bij zware trainingperiodes en zorgen voor een vermindering
van de weerstand. Dat zijn precies de momenten dat je ziek wordt.
Eiwit totaal:
Eiwitten zijn nodig voor de opbouw van het immuunsysteem, hormonale systeem en spier systeem. Het is
verstandig om de processen waarin aminozuren betrokken zijn (dit zijn de bouwstenen van eiwitten) te
monitoren. Bij een tekort aan eiwit totaal kan nader bekeken worden waar het eventuele tekort is ontstaan.
Ureum:
dit is een afvalstof die vrijkomt bij eiwitafbraak. Dit kan bij onvoldoende koolhydraat inname tijdens en na
inspanning verhoogd zijn als gevolg van eiwitverbranding, i.p.v koolhydraatverbranding.
Deze stoffen in het bloed en de concentratie zoals hierboven beschreven kunnen belangrijke informatie geven
over je lichaam. Het geeft je informatie over de staat van je lichaam op dit moment maar uiteindelijk ook
informatie over de waarden die voor jou normaal zijn.
Vaak worden er aan deze waarden ook nog ASAT, ALAT, ureum, creatinine en cortisol toegevoegd alsmede een groot
aantal mineralen.
Ik denk dat die markers niet veel extra informatie geven aangezien ze veel te instabiel zijn om een goede
uitspraak over te doen.
Bloed testen zouden mijns inziens een belangrijk onderdeel moeten zijn van je trainingsplan. Ik weet dat het
voor mij belangrijke info oplevert.